वन्यप्राणी आणि अतिवृष्टीमुळे होणारे नुकसान आता विमा संरक्षणाखाली; खरीप २०२६ पासून देशभरात अंमलबजावणी
प्रधानमंत्री पीक विमा योजनेच्या (PMFBY) संदर्भात शेतकऱ्यांसाठी एक अत्यंत दिलासादायक आणि महत्त्वपूर्ण बातमी आहे. केंद्र शासनाच्या कृषी मंत्रालयाने अखेर या पीक विमा योजनेत मोठे बदल करण्याच्या प्रस्तावाला मंजुरी दिली आहे. १८ नोव्हेंबर २०२५ रोजी घेण्यात आलेल्या या निर्णयामुळे पीक विमा योजनेमध्ये काही महत्त्वाचे ‘ट्रिगर’ लागू केले जाणार आहेत, ज्यामुळे शेतकऱ्यांना अनेक वर्षांपासून भेडसावणाऱ्या समस्यांवर तोडगा मिळणार आहे. हा बदल खरीप हंगाम २०२६ पासून देशभरात लागू होणार आहे आणि यासाठी लवकरच नवीन मार्गदर्शक सूचना निर्गमित केल्या जातील.
विमा योजनेत समाविष्ट झालेले दोन नवे घटक
या सुधारणांमधील सर्वात महत्त्वाचा भाग म्हणजे दोन प्रमुख नुकसानीच्या कारणांचा विमा योजनेत समावेश करण्यात आला आहे. यामुळे शेतकऱ्यांना नुकसान भरपाई मिळवण्याचा मार्ग सुलभ झाला आहे. पहिला महत्त्वाचा समावेश म्हणजे, वन्य प्राण्यांमुळे होणारे पिकाचे नुकसान. माकड, नीलगाय, हत्ती किंवा इतर वन्य प्राण्यांकडून शेतीचे मोठे नुकसान होते. आतापर्यंत ही बाब विमा संरक्षणाखाली नसल्यामुळे शेतकऱ्यांची नुकसान भरपाई मिळवण्याची वाट बिकट होती. आता या नुकसानीची भरपाई मिळवण्याचा मार्ग मोकळा झाला आहे. दुसरा महत्त्वाचा समावेश म्हणजे, पाणी भरण्यामुळे किंवा अतिवृष्टीमुळे होणारे पिकांचे नुकसान. विशेषतः भात पिकाचे अतिवृष्टीमुळे झालेले नुकसान यापुढे विमा योजनेअंतर्गत समाविष्ट केले जाईल. पंजाब, गुजरात, महाराष्ट्र, कर्नाटक, तामिळनाडू आणि केरळसह अनेक राज्यांमध्ये अतिवृष्टीमुळे झालेल्या नुकसानीचा अनुभव लक्षात घेऊन ही सुधारणा करण्यात आली आहे.
