राज्यातील लाखो शेतकऱ्यांच्या मनात अतिवृष्टी, रब्बी आणि सामायिक क्षेत्राचे अनुदान नेमके केव्हा मिळणार, तसेच सामायिक खातेदार असलेल्या शेतकऱ्यांसाठी ‘फार्मर आयडी’ची नेमकी अट काय आहे, अशा अनेक प्रश्नांनी संभ्रम निर्माण केला आहे. अनेक शेतकऱ्यांचे अनुदान रखडले असून, या अडचणी सोडवण्यासाठी आणि शेतकऱ्यांच्या प्रत्येक प्रश्नाचे उत्तर देण्यासाठी तज्ञांनी सविस्तर माहिती दिली आहे. अनुदान वितरणाला होणारा विलंब आणि सामायिक क्षेत्राच्या अनुदानाचे नियम याबद्दलची महत्त्वाची माहिती खालीलप्रमाणे आहे.
सामायिक क्षेत्राच्या अनुदानाचा मोठा तिढा सुटला
सामायिक क्षेत्र असलेल्या शेतकऱ्यांमध्ये सर्वात मोठा प्रश्न असा होता की, एकाच जमिनीचे दोन, तीन किंवा त्याहून अधिक सह-खातेदार (सहमतीधारक) असतील, तर त्या सर्वांना फार्मर आयडी असणे बंधनकारक आहे का? या प्रश्नाचे स्पष्ट उत्तर तज्ञांनी दिले आहे: सामायिक क्षेत्रातील सर्वच शेतकऱ्यांकडे फार्मर आयडी असण्याची गरज नाही. जर तुम्ही सामायिक खातेदार असाल, तर तुमच्यापैकी एका जरी शेतकऱ्याच्या नावावर फार्मर आयडी असेल आणि त्या शेतकऱ्याच्या नावाने स्टॅम्प नोटरी तयार करून तलाठी कार्यालयात जमा केला असेल, तर अनुदान त्या एका शेतकऱ्याच्या खात्यावर वर्ग होणार आहे. उर्वरित सहमतीधारकांची फार्मर आयडी नसली तरी सध्याच्या अनुदान वाटपासाठी काळजी करण्याची गरज नाही. तथापि, भविष्यातील संभाव्य अडचणी टाळण्यासाठी सर्व सहमतीधारकांनी फार्मर आयडी काढून घेणे हे अधिक सोयीचे ठरू शकते.
अनुदान वितरणाला विलंब का होतोय?
शेतकऱ्यांच्या खात्यावर अनुदान जमा होण्यास होणाऱ्या विलंबामागे मुख्यत्वे दोन मोठी कारणे आहेत. पहिले कारण म्हणजे, अनुदान वितरण कोणत्याही एका विशिष्ट दिवशी किंवा एकाच वेळी सर्व जिल्ह्यांमध्ये होत नाही, ही प्रक्रिया टप्प्याटप्प्याने सुरू असते. प्रत्येक जिल्ह्याचा आणि तालुक्याचा पंचनाम्याचा अहवाल, निधीची मागणी आणि मंजुरीची प्रक्रिया वेगवेगळी असते, ज्यामुळे वाटपाची प्रक्रिया एकत्रित न होता वेळ घेत असते. दुसरे महत्त्वाचे कारण म्हणजे, नुकसानीच्या अहवालाचा काळ. राज्य शासनाकडून पहिल्या टप्प्यात २२०० कोटी रुपयांची नुकसान भरपाई ज्या जिल्ह्यांमध्ये ऑगस्ट महिन्यात अतिवृष्टीमुळे नुकसान झाले होते (उदा. धाराशीव, लातूर, नांदेड, बीड – मराठवाडा) त्यांना तातडीने निधीचे वाटप सुरू झाले. याउलट, ज्या जिल्ह्यांमध्ये सप्टेंबर-ऑक्टोबर महिन्यात पाऊस झाला, त्यांचे पंचनामे आणि अहवाल उशिरा गेले. त्यामुळे या जिल्ह्यांसाठी निधीची मंजुरी आणि वाटपाची प्रक्रियाही उशिरा सुरू झाली आहे. त्यामुळे इतर जिल्ह्यांमध्ये अनुदान जमा झाले असले तरी, सप्टेंबर-ऑक्टोबरमधील नुकसान झालेल्या जिल्ह्यांमध्ये पैसे येण्यासाठी शेतकऱ्यांना प्रतीक्षा करावी लागत आहे.
शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाच्या सूचना
ज्या शेतकऱ्यांच्या खात्यामध्ये अतिवृष्टीचे अनुदान जमा झाले आहे, त्यांनी रब्बी अनुदानाची चिंता करू नये. एकदा तुमचा अनुदान मिळण्याचा मार्ग निश्चित झाल्यानंतर, दुसरे अनुदान निश्चितपणे तुमच्या खात्यात जमा होणार आहे. मात्र, अनुदान मिळण्याची वाट पाहणाऱ्या सर्व शेतकऱ्यांनी एक गोष्ट लक्षात ठेवावी की, ज्या शेतकऱ्यांची यादीत नावे आहेत, त्यांना अनुदान मिळण्यापूर्वी केवायसी (KYC) पूर्ण करणे अनिवार्य आहे. जर केवायसी केलेली नसेल, तर कोणत्याही परिस्थितीत अनुदान खात्यात जमा होणार नाही. शेतकऱ्यांनी ३० तारखेपर्यंत लवकरात लवकर आपली केवायसी पूर्ण करून घ्यावी, असे आवाहन करण्यात आले आहे. जर तुमची कागदपत्रे व्यवस्थित असतील, पंचनामा झाला असेल आणि अनुदान मिळण्यासाठी सर्व प्रक्रिया पूर्ण झाली असेल, तर तुम्हाला फक्त वाट पाहणे आवश्यक आहे. टप्प्याटप्प्याने हे पैसे तुमच्या खात्यामध्ये नक्कीच जमा होतील.
